Genellikle basitçe “endeks” olarak anılan bir borsa endeksi, bir finansal piyasadaki bir grup hisse senedinin veya menkul kıymetin performansının bileşik sayısal temsilidir. Bu endeksler, borsanın belirli bir bölümünün, bir sektörün ve hatta tüm borsanın genel sağlığını ve performansını ölçmek ve raporlamak için kullanılır. Bir endeksin değeri genellikle birleşik piyasa fiyatlarına veya temel bileşen stoklarının piyasa değerlerine göre hesaplanır.

İşte borsa endekslerine ilişkin bazı önemli noktalar:

Kompozisyon: Hisse senedi piyasası endeksleri, seçilmiş bir grup hisse senedinden oluşur ve her endeksin genellikle hisse senetlerini dahil etmek veya hariç tutmak için belirli kriterleri vardır. Bu kriterler piyasa değeri, işlem hacmi, endüstri sektörü veya diğer finansal ölçütler gibi faktörlere dayanabilir.

Ağırlıklandırma: Bir endeksteki hisse senetleri genellikle ağırlıklandırılır; bu, endeksteki daha büyük, daha önemli şirketlerin performansının endeksin genel değeri üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğu anlamına gelir. Piyasa değeri ağırlıklandırması, eşit ağırlıklandırma ve fiyat ağırlıklandırması gibi çeşitli ağırlıklandırma yöntemleri vardır.

Karşılaştırma ölçütü: Hisse senedi piyasası endeksleri genellikle yatırımcıların ve fon yöneticilerinin kendi yatırım performanslarını değerlendirmeleri için karşılaştırma ölçütü olarak kullanılır. Örneğin, bir yatırım fonunun getirisi S&P 500 endeksinin üzerinde performans gösteriyorsa başarılı bir yatırım olarak kabul edilir.

Endeks Türleri: Her biri borsanın farklı yönlerini temsil etmek üzere tasarlanmış birçok farklı borsa endeksi vardır. Örnekler şunları içerir:

Geniş Piyasa Endeksleri: Bunlar, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki S&P 500 gibi tüm borsanın genel performansını izler.
Sektör Endeksleri: Bunlar Nasdaq Biyoteknoloji Endeksi gibi belirli endüstri sektörlerine odaklanır.
Küresel Endeksler: Bunlar, Birleşik Krallık’taki FTSE 100 gibi çeşitli ülkelerdeki borsaları temsil eder.
Özel Endeksler: Bazı endeksler, finansal kuruluşlar tarafından belirli yatırım stratejilerini veya temalarını izlemek için oluşturulur.
Hesaplama: Bir endeksi hesaplamak için kullanılan özel formül, endekse bağlı olarak değişir. Çoğu durumda, temel bileşen stoklarının fiyatlarının, piyasa değerlerinin veya diğer ilgili verilerinin toplanmasını ve ardından standart bir değer elde etmek için bir bölen uygulanmasını içerir.

Fiyat ve Toplam Getiri Endeksleri: Hisse senedi piyasası endeksleri, fiyat getiri endeksleri veya toplam getiri endeksleri olarak sınıflandırılabilir. Fiyat getiri endeksleri yalnızca hisse senedi fiyatlarındaki değişiklikleri dikkate alırken, toplam getiri endeksleri aynı zamanda temettü veya faiz ödemelerini de dikkate alır. Toplam getiri endeksleri, yatırımcının gerçek getirilerinin daha doğru bir temsilini sağlar.

Borsa endekslerinin popüler örnekleri arasında Dow Jones Endüstriyel Ortalama (DJIA), S&P 500, Nasdaq Composite ve FTSE 100 yer almaktadır.

Bu endeksler yatırımcılar, finansal analistler ve ekonomistler için önemli araçlar olarak hizmet ediyor; çünkü borsanın çeşitli bölümlerinin performansı hakkında bilgi sağlıyor ve ekonominin genel yönünü izlemeye yardımcı oluyor.